Koorts hond

Door de lichaamstemperatuur en manieren van afkoelen, kan koorts bij een hond iets anders lopen dan dat u bij een mens gewend bent.

Lichaamstemperatuur hond

De normale lichaamstemperatuur van de hond is hoger dan die van de mens, namelijk tussen de 38 en 39°C. Puppy’s hebben een iets hogere normaal temperatuur (39,5°C).

Warmteproductie

Warmbloedige dieren, waaronder honden, handhaven een constante lichaamstemperatuur met behulp van een regulatiecentrum (een soort thermosstaat) in een klein gebied van de hersenen, de hypothalamus.

Er wordt in het lichaam warmte geproduceerd door spieractiviteit en door de stofwisseling in allerlei organen.

Warmteverlies

Anderzijds raakt de hond warmte kwijt vooral door hijgen, waarbij water verdampt wordt op de tong en in de mond. Dit hijgen wordt ook wel 'panting' genoemd.

Een geringe bijdrage bij de hond wordt ook nog geleverd door zweten en door warmte via de urine en ontlasting te verliezen.

Hyperthermie hond

Een verhoging van de lichaamstemperatuur noemt men hyperthermie. Meerdere factoren kunnen leiden tot hyperthermie, zoals verhoogde spieractiviteit (inspanning), een hoge omgevingstemperatuur, een toegenomen stofwisseling, en bepaalde hormonale invloeden zoals enige dagen voor de loopsheid of bij het moment van de geboorte van de pups.

Een extreme verhoging van de lichaamstemperatuur boven de 41,5°C kan zeer ernstig tot zelfs dodelijk zijn door het cel beschadigend effect hiervan.

Symptomen koorts hond

Koorts daarentegen is een complex van symptomen waarbij het thermoregulatiecentrum is gestoord waardoor onder andere ook een verhoging van de lichaamstemperatuur optreedt.

Andere symptomen van koorts zijn rillen, verhoging van de hartslag en ademhaling, en een verstoring van de water- en zouthuishouding.

Oorzaak van koorts bij honden

Koorts ontstaat doordat het thermoregulatiesetpoint in de hypothalamus omhoog gaat. Dit gebeurt onder invloed van geactiveerde witte bloedcellen die zorgen voor het vrijkomen van allerlei stofjes die dit setpoint verhogen.

Witte bloedcellen worden geactiveerd doordat ze in contact komen met bacteriën, virussen, schimmels, parasieten, tumoren, gifstoffen uit afgestorven cellen of weefsel, en door zogenaamde auto-immuun ziektes.

Dit zijn ziektes waarbij de afweer van het lichaam zich tegen lichaamseigen cellen richt. Het thermoregulatiesetpoint kan ook worden veranderd door trauma (bijvoorbeeld een klap of stoot tegen het hoofd), tumoren in de schedel en door bepaalde medicijnen.

Hyperthermie alleen is dus strikt genomen geen bewijs voor koorts, maar kan ook het gevolg zijn van bijvoorbeeld een hoge omgevingstemperatuur of een zware inspanning. We zien het ook wel bij honden die lang in de wachtkamer hebben gezeten en zich erg druk gemaakt hebben.

Koorts helpt uw hond

Het voordeel van koorts is dat bacteriën, parasieten en virussen hierbij minder goed gedijen in het lichaam en de infectie aldus beter bestreden wordt.

Het nadeel is dat de reactie te ver door kan schieten, het gevoel van algemene malaise vergroot kan worden, waardoor de honden bijvoorbeeld niet meer eten.

Diagnose koorts hond

De lichaamstemperatuur wordt opgenomen met een thermometer die, glad gemaakt met een glijmiddel (vaseline of babyzalf), bij de hond voorzichtig in het rectum wordt ingebracht via de anus. De thermometer moet voldoende ver ingebracht worden (minstens 1 cm) en blijft één à twee minuten zitten. Dit laatste is enigszins afhankelijk van het type thermometer (glas of elektronisch, dik of dun).

Bij het inbrengen letten we tevens op de anusreflex, is deze reflex afwezig dan kan de temperatuurmeting onbetrouwbaar zijn door de dan in het rectum aanwezige lucht.

Er zijn ook oor thermometers in de handel maar deze zijn minder betrouwbaar en passen niet goed in ieder hondenoor. Het ongemak voor de hond is bij deze manier van temperaturen niet minder dan de rectale manier.

Of en hoe we een temperatuursverhoging willen behandelen hangt dus sterk af van de oorzaak en de specifieke omstandigheden.

Behandeling koorts hond

Er zijn een aantal behandelingsmogelijkheden. De meest gebruikte zijn de koortsverlagende medicijnen, waarvan bij de mens de bekendste zijn het aspirientje en paracetamol. Medicijnen voor de mens kunnen niet zomaar aan honden of andere dieren gegeven worden, dit kan gevaarlijk zijn.

Overleg altijd met uw dierenarts welk medicijn en hoeveel u mag geven. Een bijkomend voordeel van veel koortsverlagende medicijnen is dat ze tevens ontstekingsremmend zijn.

Toediening van vloeistof middels infusen kan noodzakelijk zijn indien de water- en zouthuishouding verstoord is en de hond niet wil eten en drinken.

Koelen van de hond is alleen noodzakelijk indien de temperatuur hoger dreigt te komen dan 41,5°C.

Meest voorkomende oorzaken hiervan zijn kortneuzige rassen in stress of bij overmatige activiteit, werkhonden in de zomer door overmatige inspanning of stress, een langdurige epileptische aanval (spieractiviteit) of hoge omgevingstemperatuur (hond in de auto die in de zon staat). Hier is dus geen sprake van koorts maar van hyperthermie.

Koelen dient dan zo spoedig mogelijk te gebeuren met koud water of alcohol aan de onbehaarde binnenkant van de achterpoten, natte doeken over de hond, of eventueel het onderdompelen van het gehele lichaam in water.

Een ventilator of airconditioner kan ook effectief zijn. Koelen van binnenuit door middel van katheterisatie van de urinewegen en blaasspoelingen kan in een klinieksetting gebeuren.

Belangrijk is dat het koelen met beleid gebeurt, voorzichtig en geleidelijk afkoelen dus, omdat de koelreaktie ook kan doorslaan naar de andere kant met een mogelijk fatale afloop.

Behandelmethoden

Daarbij moeten we denken aan antibiotica in geval van een bacteriële infectie, het gebruik van antiparasitica of anti-schimmel middelen, corticosteroïden in geval van een auto-immuun ziekte, of medicijnen ter voorkoming of onderdrukking van epilepsie.