Luchtwegproblemen
Luchtwegproblemen bij het paard
Luchtweg aandoeningen kunnen grote gevolgen hebben voor het prestatievermogen van paarden. Problemen in de luchtweg kunnen zich op verschillende manieren manifesteren, de meest opvallende klacht bij luchtweg aandoeningen is hoesten. Maar ook verminderd presteren, neusuitvloeiing, bijgeluiden met ademen, koorts, lusteloosheid en natuurlijk benauwdheid zijn ook symptomen die passen bij een luchtweg probleem.
In dit artikel zullen we in gaan op de anatomie en functie van de luchtwegen van het paard. Ook zullen we kort uitleggen wat voor onderzoeken er mogelijk zijn bij luchtwegklachten. Onderaan dit artikel staan een aantal veelvoorkomende luchtweg problemen.
De luchtwegen van het paard
We maken onderscheid in de voorste luchtwegen en achterste luchtwegen. De voorste luchtwegen zijn de neus, neusgangen, keel en luchtpijp. Ook de luchthoudende voorhoofdsholtes behoren tot de voorste luchtwegen. De voorste luchtwegen spelen een belangrijke rol in het filteren en opwarmen van de lucht voordat het in de longen terecht komt. Ook spelen de voorste luchtwegen daarmee een belangrijke rol in de afweer, ze vangen namelijk ook allerlei ziektekiemen weg. Het filteren van de lucht vind vooral plaats doordat de luchtwegen slijmbekercellen bevatten. Deze cellen produceren slijm wat stof en bacteriën opvangt. Naast de slijmbekercellen bevatten de luchtwegen ook trilhaarcellen, deze cellen bevatten kleine haartjes die bewegen. Ze zorgen voor afvoer van het aanwezige slijm.
De achterste luchtwegen bestaan uit de longen, waar de uitwisseling van gassen (zuurstof en koolstofdioxide) plaatsvindt. De luchtpijp zorgt voor de aan- en afvoer van lucht naar de longen. In de longen splitst de luchtpijp zich op in 2 hoofdbronchiën. Deze 2 bronchiën splitsen zich weer verder op in steeds kleinere wordende vertakkingen. Uiteindelijk komt de lucht via de bronchiolen (de kleinste vertakkingen) in de longblaasjes. De luchtpijp en grote bronchiën bestaan uit kraakbeen zodat deze luchtwegen altijd open staan. De wand van de bronchiolen bestaat echter uit spierweefsel waardoor ze kunnen vernauwen of juist verwijden. Het vernauwen van de bronchiolen speelt een belangrijke rol bij astma bij paarden.
De werking van de luchtwegen
Zoals al eerder aangegeven zorgen de longen voor de uitwisseling van gassen tussen de lucht en het bloed. Om de lucht in de longen te verversen is het in- en uitademen noodzakelijk. Het inademen is een actief proces waarbij de ademhalings- en middenrifspieren de borstholte vergroten. Hierdoor zuigen de longen zich vol met lucht. Het longweefsel is van nature elastisch. Als de spieren weer ontspannen dan zullen de longen vanzelf weer verkleinen en de lucht weer uitblazen. De werking van de longen is sterk vergelijkbaar met een ballon, als deze opgerekt wordt, zuigt hij lucht aan. Als de ballon vervolgens losgelaten wordt dan zal de lucht weer uitgeblazen worden.
Om de luchtwegen te beschermen hebben paarden een hoestreflex. De hoestreflex wordt opgewekt door prikkeling van speciale hoestreceptoren. Deze bevinden zich alleen in de voorste luchtwegen en de grote bronchiën. Deze receptoren reageren op prikkels zoals stof, rook, overmatig slijm, hele koude of warme lucht en hoge luchtdruk. Irritaties of ontstekingsreacties in de luchtwegen zorgen vaak voor een toename van de hoeveelheid slijm en zorgen voor een verhoogde gevoeligheid van de hoestreceptoren. Stimulatie van de hoestreceptoren leidt uiteindelijk tot een hoestreflex, daarbij wordt er met hoge druk lucht uitgeademd. Hierdoor worden slijm en andere verontreinigingen opgehoest. Hoesten is dan ook een hele nuttige reflex in een gezond paard.
Het hoestende paard
Hoesten kan verschillende oorzaken hebben, variërend van een onschuldige verkoudheid, een luchtweg infectie, bronchitis of astma. Vaak zien we bij een verkoudheid alleen wat milde hoestklachten, veelal is een behandeling voor het hoesten niet direct noodzakelijk. Is er sprake van heftige hoestklachten of koorts dan is het wel verstandig om contact op te nemen met een dierenarts. Als er sprake is van koorts dan spelen meestal infectieuze oorzaken een rol, denk daarbij aan bijvoorbeeld een infectie met een influenza of een rhino virus.
De twee meest voorkomende oorzaken voor langdurig hoesten zijn een bronchitis en astma (recurrent airway obstruction). Beide aandoeningen zijn eigenlijk een overgevoeligheid van de luchtwegen. Een bronchitis zien we vaker bij wat jongere paarden en is meestal tijdelijk van aard. Astma zien we vooral bij wat oudere paarden. Het is een overgevoeligheid voor stof en is meestal wel permanent van aard maar meestal goed te managen met enkele aanpassingen in de huisvesting.
Luchtwegproblemen:
* Astma
* COPD
Heeft u vragen of wilt u meer weten bel dan gerust naar DAP Midden-Drenthe (06-30725230).