Mineralen

De mineralenvoorziening bij schapen en geiten is een belangrijk punt van aandacht voor een gezonde koppel. Bij problemen met de gezondheid of groei van de schapen en lammeren kunnen we bloed opsturen naar de GD voor onderzoek op mineralen. Soms is aanvullend onderzoek nodig zoals een leverbiopt of een kuilanalyse. Een cobalt tekort is soms te zien zonder dat bloedonderzoek nodig is, hieronder leest u daar meer over. Bij een vermoeden van een tekort of een overmaat in de mineralenvoorziening kunnen wij helpen een plan van aanpak op te stellen.

Koper:

Functie van koper:

Koper is een mineraal dat de schapen en lammeren nodig hebben en ingebouwd wordt in veel enzymen. Het heeft een functie in de bloedvorming, bot ontwikkeling, wolgroei en zenuwontwikkeling. Koper wordt opgeslagen in de lever en bij een goede voorziening is daar wel voor 6 weken genoeg van aanwezig.

Verschijnselen bij tekort:

Als de drachtige ooien al te weinig koper gehad hebben of de voorraad niet op tijd is aangevuld worden de lammeren al met te weinig koper in de lever geboren. Ze zijn dan zwak, worden geboren met “swayback” dus slingerende achterhand, zijn gevoelig voor allerlei ziektes, groeien slecht en zullen eerder doodgaan. Als het kopertekort bij lammeren of schapen later optreedt hebben ze bloedarmoede, slechte groei en zijn vatbaarder voor allerlei ziektes. Wormbesmettingen bijvoorbeeld zullen veel heftiger zijn dan bij schapen die genoeg koper en dus voldoende weerstand hebben.

Behandeling & voorziening:

Schapen en lammeren die ernstig tekort hebben kunnen het beste behandeld worden met een injectie met een middel waarin koper zit. Verder zit er in schapenbrok weinig koper, i.v.m. het risico op kopervergiftiging bij schapen. Om toch voldoende koper in de schapen en lammeren te krijgen in de periode dat ze helemaal geen brok bij krijgen, kunt u gedurende 1 week de schapen en lammeren 50 gram rundveebrok per dier per dag geven. Als u dit elke 6 weken herhaald dan houdt u de voorziening redelijk op peil. De opname in de darm van het schaap wordt geremd als er verder voer wordt verstrekt met veel Zwavel (S) en/of Molybdeen.

Bloedonderzoek:

Om zeker te weten of u voldoende koper geeft aan uw dieren kunt u het bloed van de schapen laten onderzoeken op koper. Een tekort kan met bloedonderzoek opgespoord worden.

Cobalt:

Cobaltgebrek komt veelvuldig voor bij lammeren. In ons praktijkgebied krijgen de lammeren gemiddeld 6 weken na het naar buiten gaan of 6 weken na het stoppen met brok bijvoeren last van een cobalt tekort. Een andere reden voor een cobalt tekort is chronische pensverzuring door te energierijk gras of teveel krachtvoer.

Functie cobalt:

cobalt is nodig voor een goede werking van de pens, de weerstand en de energiehuishouding in het lam. Bij een gebrek aan cobalt groeien de lammeren minder snel. Cobalt wordt niet opgeslagen in het lichaam, dus lammeren hebben dagelijks cobalt nodig.

Verschijnselen:

De lammeren blijven achter in de groei, ondanks dat ze goede kwaliteit voer krijgen en geen last hebben van een wormbesmetting. Enkele lammeren kunnen een dikke kop krijgen met traanstrepen. Veelal zie je de lammeren door het gaas en langs de randen grazen en minder op de weide. Om met zekerheid te kunnen zeggen dat het gaat om een tekort kan bloed onderzocht worden op vitamine B12. Daarnaast kan bij sectie bij de GD de lever onderzocht worden.

Behandeling:

Er zijn verschillende manieren om ervoor te zorgen dat de cobaltvoorziening van lammeren goed blijft. Voorheen werd er veel behandeld met een drench, waarbij in één keer veel cobalt in de pens komt. Dit heeft echter geen aantoonbare verhoging van de bloedwaardes van cobalt en heeft dus niet onze voorkeur. De beste behandelmogelijkheden zijn:

• Voldoende lammerkorrel bij blijven voeren. Het hangt af van de brok en de hoeveelheid cobalt hoeveel ze moeten hebben, meestal moet er wel 250 gram minimaal gevoerd worden.
• Elke 6 weken de lammeren spuiten met biodyl, afhankelijk van het gewicht 3 tot 5 ml in de spier.
• Cobaltsulfaat oplossen in het drinkwater en dit aan de lammeren geven.
• Bij beweiding het grasland bespuiten met een oplossing van cobaltsulfaat, bijvoorbeeld met een rugspuit enkele banen over het gras.

De laatste optie heeft onze voorkeur omdat het zorgt voor een gelijkmatige opname.

Behandeling met drinkwater: lammeren hebben 1 mg cobalt nodig per dag. Voor de cobaltsulfaatpoeder die verkrijgbaar is, is de dosering als volgt: 25 gram oplossen in 1 L water. Hiervan 1 ml per dag in het drinkwater voor 25 lammeren. Dit gaat het makkelijkst met een doseerapparaat.

Behandeling op de weide: dit kan door met een rugspuit een kobaltsulfaat oplossing op het land spuiten (als bladbemesting), 100 gram kobaltsulfaat 21% opgelost in 1 liter water, per hectare. Dit moet 4 keer per seizoen van mei tot en met november, in banen op het land gespoten worden terwijl de lammeren er al lopen of voordat ze er komen te lopen.

Beweidingsschema

 

Met een uitgekiend beweidingsschema, specifiek voor uw bedrijf, kunnen we ervoor zorgen dat u pas laat in het jaar of zelfs helemaal niet hoeft te ontwormen zonder een hoog risico op problemen. Voor het maken van zo’n schema kunt u bij ons terecht. Verder kunnen we u aan de hand van mestonderzoek van een koppel adviseren over ontwormen. Enkele basisregels zijn:

• Ooien na het lammeren ontwormen zodat ze schoon de weide ingaan. Ontworm 5% van de oudere ooien niet
• Van mei tot en met september iedere 2 weken naar een nieuw stuk land
• Overige maanden iedere 3 weken omweiden
• Omweiden naar percelen waar 3 maanden geen schapen hebben gelopen
• Schapen en lammeren in het voorjaar naar buiten doen op een weide waar het jaar ervoor de schapen en lammeren niet als eerste hebben gelopen